Bóbr – inteligentny gryzoń – opowieść prof. Pawła Janiszewskiego

Członkowie Ligii Ochrony Przyrody ze Szkoły Podstawowej im. H. Sienkiewicza w Bobolicach z klasy VI c i VII A wzięli udział w spotkaniu na temat „ Bóbr europejski i jego wspaniałe konstrukcje”, które odbyło się 10 listopada w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej. Zostało zorganizowane przez zaprzyjaźnione z naszą szkołą Nadleśnictwo Karnieszewice.

Wykład prowadził prof. dr hab. Paweł Janiszewski. Osoba ta jest warta szerszego przedstawienia. Pan profesor jest znaczącym naukowcem w Katedrze Hodowli Zwierząt Futerkowych i Łowiectwa na Wydziale Bioinżynierii Zwierząt na Uniwersytecie Warmińsko – Mazurskim w Olsztynie. Posiada nie tylko wspaniałą wiedzę na temat  zwierząt, ale jest również doświadczonym praktykiem w dziedzinie ich ochrony. Dotyczy to bobra,  ponieważ to właśnie temu zwierzęciu współorganizował założenie fermy w Zakładzie Doświadczalnym Polskiej Akademii Nauk w Popielnie. Stacja ta zapoczątkowała ochronę aktywną tego gatunku. Profesor opublikował ponad 40 prac naukowych, jest autorem lub współautorem kilku książek dotyczących bobra europejskiego. Profesor przedstawił  historię występowania bobrów w Polsce. Na marginesie dodam, że jest to największy europejski gryzoń, a drugi na świecie po południowoamerykańskiej kapibarze. Na samym początku słuchacze zgromadzeni na wykładzie dowiedzieli się, że gatunek ten na początku XX wieku został w naszym kraju niemal zupełnie wytępiony. W 1928 r. stan populacji bobrów na ziemiach polskich szacowano na 235 osobników, zaś po II wojnie światowej, w 1958 r., brzegi krajowych wód zasiedlało najprawdopodobniej zaledwie 30 bobrów. Dzięki działaniom zarówno z zakresu ochrony biernej, jak i czynnej udało się odbudować populację bobrów w Polsce i obecnie jest to gatunek pospolity niemal w całym kraju.

Profesor Janiszewski  omówił w sposób bardzo przystępny biologię tego gatunku, w tym wygląd, tryb życia, migracje, czyli przemieszczanie się, preferowane siedliska oraz aktywność budowlaną. Nie zabrakło również ciekawostek o tym niesamowitym, wyjątkowym architekcie w świecie zwierząt. Na podstawie ciekawej prezentacji wykładowca wyjaśniał w jaki sposób bytowanie bobrów ma wpływ na funkcjonowanie ekosystemów. Bobry mają ogromne znaczenie dla odbudowy i utrzymania bioróżnorodności. Jako jedne z nielicznych, podobnie jak człowiek, a w przeciwieństwie do wszystkich innych zwierząt, posiadają cenną umiejętność dostosowania środowiska do własnych potrzeb i wymagań życiowych. Zwierzęta te jednocześnie przyczyniają się do poprawy warunków życia i tworzenia siedlisk  dla innych wielu gatunków roślin i zwierząt. Tworzą, wyręczając człowieka, zbiorniki retencyjne wody, co ma olbrzymie znaczenie dla środowiska w obliczu zmieniającego się klimatu.

Na wykładzie został również poruszony problem związany ze wzrostem  liczebności populacji bobra i czy powinna być określona wielkość populacji bobra w kraju.

Jego oddziaływanie na środowisko  zaczęło przynosić także straty. Należy do nich zaliczyć: zalewanie terenów użytkowanych rolniczo, ścinanie drzew, tak w lasach, jak i w sadach, niszczenie grobli w stawach i wałów przeciwpowodziowych. W związku z powyższym po długich debatach zmieniono parę lat temu status ochrony bobra z ochrony całkowitej na częściową. Pan profesor Janiszewski zajmuje się projektami, które w znacznym stopniu zapobiegają szkodom powodowanym przez bobry, Są to różnego rodzaju grodzenia z wykorzystaniem siatek i instalowanie rur przelewowych. Wszystko dokładnie było omówione i przedstawione na slajdach.

Profesor Paweł Janiszewski kończąc swój wykład, zaprezentował zebranym krótkie filmy zarejestrowane ukrytą kamerą. Przedstawiały nie tylko bobry, ale również jelenie, łosie i dziki w środowisku zmienionym przez bobry, a więc w zbiornikach powstałych w wyniku budowania przez bobry tam wodnych.

Temat był na tyle ciekawy, że po dwugodzinnej prelekcji publiczność zadawała szereg ciekawych pytań, na które wykładowca odpowiadał rzeczowo, a co szczególnie ważne, bardzo przystępnie, dostosowując się do różnych grup wiekowych słuchaczy, zainteresowanych ochroną przyrody.

Na zakończenie członkowie LOP mieli możliwość zrobienia wspólnej fotografii z panem profesorem. Na pamiątkę tego spotkania otrzymaliśmy najnowsze opracowanie książkowe profesora pt.” Bóbr europejski Castor Fiber”.

W holu Biblioteki przygotowano stoisko „Dobre z lasu”, gdzie mogliśmy degustować zupę rybną i wędzone ryby.

Podsumowując, należy zaznaczyć, że w tym roku szkolnym  grupa LOP uczestniczyła w trzech wykładach prowadzonych przez wykładowców z polskich uczelni:

–  wrześniu – „Żubr – król puszczy – co robi na Pomorzu? Stan aktualny i perspektywa rozwoju populacji największego polskiego przedstawiciela kopytnych w północnej części Polski” – dr hab. prof. Wanda Olech z Katedry Genetyki i Ochrony Zwierząt z SGGW w Warszawie.

– październiku – „Ptaki Polski” – dr Andrzej Kruszewicz Instytut Ekologii  Polskiej Akademii Nauk, ornitolog.

Członkowie Szkolnego Koła LOP  chętnie uczestniczą w spotkaniach przyrodniczych. Rozwijają swoje zainteresowania i dzielą się zdobytą wiedzą z koleżankami i kolegami.

                                                                                                                              Anna Malazdra